کنتاکتور الکتریکی یک وسیله کلید زنی است که به طور گسترده برای سوئیچینگ موتورها، خازن ها، چراغ ها استفاده میشود. همانطور که از نام آن پیداست برای ایجاد یا شکستنکنتاکت ها مانند یک کلید روشن و خاموش معمولی استفاده میشود. تفاوت آن ها در آن است که کنتاکتور دارای یک آهنربای الکتریکی هستند که هنگام روشن شدن کنتاکت ها را نگه میدارد.
کنتاکتورها با ویژگیها و ظرفیتهای مختلفی تولید میشوند؛ با توجه به ظرفیت و ویژگیهایی که دارند میتوان از آنها در صنایع مختلف استفاده کرد. برخی از کاربردهای مهم کنتاکتورها عبارتند از:
برای کنترل موتورهای الکتریکی، تجهیزات نورپردازی، تبخیرکنندههای حرارتی، بانکهای خازنی، در آزمایشهای نیمه رسانا و صنایع تولید فرایند از کنتاکتورها استفاده میشود.
در صنایع تولید فرایند نیاز است که دو فاز هوا و مایع با یکدیگر تعامل داشته باشند؛ از کنتاکتور برای تعامل این دو فاز استفاده میکنند.
برای راه انداختن موتور آسنکرون بدون ترمز جریان مخالف یا با ترمز جریان مخالف از کنتاکتور استفاده میشود. موتورهای آسنکرون در انواع روتور سیم پیچی و روتور صفحهای وجود دارد که برای راه اندازی هر دو این مدلها از کنتاکتور استفاده میشود.
برای راه انداختن موتور شنت نیز از کنتاکتور استفاده میشود؛ کنتاکتور باعث میشود تا تعداد دفعات قطع و وصل در این موتورها در فواصل زمانی کوتاه زیاد باشد.
برای راه انداختن موتورهای سری به کنتاکتور نیاز است؛ کنتاکتور باعث میشود تا در فواصل زمانی کوتاه تعداد قطع و وصلها افزایش یافته و امکان تغییر در جهت گردش موتور نیز وجود داشته باشد.
کنتاکتور های در کاربرد های تک فاز ، سیم توزیع برق و سه فاز استفاده میشوند..کنتاکتور ها با توجه به هدف و ویژگی هایشان انواع مختلفی دارند. این تجهیزات بر اساس جریان ولتاژ بار ، محدوده کنترل ولتاژ و کاربرد انتخاب میشوند. طبق تعریف کنتاکتور به وسیله الکتریکی گفته میشود. که از یک سیم پیچ برای عبور از جریان و ایجاد میدان مغناطیسی برای بستن کنتاکت ها به منظور کنترل بار استفاده میکند.انواع کنتاکتور را با توجه به ولتاژ سیم پیچ کنترل بار استفاده میکند.
انواع کنتاکتور را با توجه به ولتاژ سیم پیچ کنترل، میتوان به دو دستع زیر تقسیم کرد.
کنتاکتور دی سی ، ای سی
به طور کلی از کنتاکتور های دی سی برای کنترل بار در مدار دی سی استفاده میشود.تنها در برخی موارد خاص میتوان از کنتاکتور ای سی برای کنترل یک بار دی سی استفاده کرد.کنتاکتور های دی سی ولتاژ بسیار کمتری را نسبت به نمونه های ای سی کنترل میکنند. در نتیجه باز و بسته شدن تیغه ها حداقل قوس الکتریکی ایجاد میشود.این کنتاکتور ها برای استفاده در شرایطی که نیاز مند قطع و وصل مکرر در مدار هستند گزینه های مناسبی هستند.
در کنتاکتور های ای سی تغییر جهت جریان به صورت متناوب اتفاق می افتد. برای مثال در سیستم های قدرت ای سی که جریان متناوب را برای انتقال استفاده میکنند، کنتاکتور های برای کنترل دستگاه های و تجهیزاتی مانند موتور ها و لامپ ها استفاده میشوند.آنها قابلیت تحمل جریان های بالا را دارند و با استفاده از سیم پیچ مغناطیسی و کلید هایی که با اثر مغناطیسی جریان متناوب کنترل میشوند، برق را به تجهیزات مورد نظر میرسانند.
کنتاکتور فرمان
توسط کنتاکت فرمان میتوان وضعیت عملکرد کنتاکتور کنتاکتور را مشخص کرد.بر این اساس کنتاکتور قدرت تعدادی تیغه فرمان دارد که این تعداد میتواند توسط کنتاکت های کمکی افزایش یابد در برخی از مدار های الکتریکی نیاز به تعداد کنتاکت های فرمان بیشتری است که از کنتاکتور فرمان اشنایدر استفاده میشود . کنتاکتور فرمان پلاتین قدرت ندارد.
کنتاکتور خازنی
این نوع کنتاکتور برای تغییر جریان بانک خازنی کاربرد دارند که میتوانند کارایی و عمر مفید تجهیزات را افزایش دهندو کنتاکتور معمولی توان تحمل مقدار خاصی از جریان را دارد و در صورت عبور بیش از حد تیغه های آن ذوب میشوند و بهم مچسبند. این در حالی است که کنتاکتور خازنی جریان زیاد ناشی از ورود خازن ها به مدار در لحظه ابتدایی توسط آلمان های مقاومتی محدود از آسیب های احتمالی به خازن جلوگیری میشود.
کنتاکتور قدرت
این دستگاه در واقع به عنوان یک رله مخصوص شناخته میشود که بسیار قوی تر از ساختار های معمول آن عمل کرده و این امکان را دارد که در جریان های فوق العاده بالا و صنعتی مورد استفاده قرار بگیرد. درمورد صنایعی در ابعاد بزرگ که در آن با موتور الکتریکی، نور پردازی، سیستم گرمایش، بانک خازنی و بقیه بار الکتریکی بزرگ و صنعتی سرو کار داریم کنتاکتور قدرت ا ست که میتواند به ما کمک کند.
کنتاکتور حالت جامد
تفاوت اصلی این کنتاکتور ها با کنتاکتور های معمولی این است که سرعت آن ها در قطع و وصل کردن جریان برق خیلی بیشتر است. این نوع کنتاکتور ها در شرایط سخت عملکرد بهتری دارند، از این جهت کنتاکتور جامد برای شیر برقی بسیار بهتر است.
کنتاکتور مغناطیسی
کنتاکتور های مغناطیسی همان رله های الکتریکی هستند که در تعدادی از موتور های الکتریکی استفاده میشوند.از کنتاکتور های مغناطیسی در موتور های الکتریکی برای ایجاد تعادل در تغییر فرکانس موتور یا حالت موتور استفاده میشود که میتواندبه عنوان سوئیچینگ موتور از حالت روشن و خاموش باشد.کنتاکتور های مغناطیسی به دلیل شباهت شکل آنها با قطع کننده های مدار گاهی قطع کننده مدار محسوب میشوند اما عملکرد آن ها با قطع کننده های مدار متفاوت است.
کنتاکتور تک فاز
کنتاکتور تک فاز نمونه جدید از کنتاکتور های ای سی هستند که برای کارهای سبک و سیستم های کنترل تولید شده اند. محدوده ولتاژی 220 ولت بوده و محدوده جریانی آن ها نهایتا 63 آمپر است. کاربرد کنتاکتور تک فاز بیشتر در کنترل روشنایی و موتور پمپ های تکفاز است.
کنتاکتور سه فاز
کنتاکتور سه فاز با سه جریان ورودی ابعاد بزرگ تری دارد و در مقیاس صنعتی کارایی فراوانی از خود نشان داده است.کنتاکتور سه فاز از قطعات جزئی زیادی تشکیل میشود.
کنتاکتور سوئیچ تیغه ای
این قدیمی ترین نوع کنتاکتور است وو از موتور های الکتریکی روشن و خاموش استفاده میکند.سوئیچ تیغه چاقو شامل یک نوار و یک اهرم بوده و این اهرم برای بالا و پایین کشیدن نوار فلزی کار میکند.
کنتاکتور دستی
این کنتاکتور جایگزین و بهبود سوئیچ تیغه چاقو بوده است . با این حال همچنان عملکردی داردو سایر ویژگی های کلیدی هستند.این دسته کمی بعد از نوع سوئیچ دسته چاقویی تولید و جایگزین آنها شد. کنتاکتور های دستی ایمنی بیشتر هستند و دارای مشخصاتی بودند که به نوع تیغه چاقویی ارجعیت داشتند.
استفاده از کنتاکتور چه مزیتهایی دارد؟
استهلاک کنتاکتور نسبت به کلید های دستی کمتر است.
سرعت قطع و وصل کنتاکتور بیشتر است.
از نظر ایمنی کنتاکتور ها ایمنی بالاتری دارند.
حفاظ کنتاکتور های نیز کامل تر است.
عمر مفید کنتاکتور بالا تر است.
امکان کنترل از راه دور و از چند محل نیز وجود دارد.
کنتاکتور از مهمترین اجزای مدارهای کنترل فرمان است که با استفاده از نیروی الکترومغناطیسی از مدار فرمان سیگنال دریافت کرده و باعث قطع و وصل جریان در مدار قدرت میشود. کنتاکتورها در انواع مختلف با مشخصات فنی متفاوت برای مصارف صنعتی تولید شدهاند. برای راه اندازی و کنترل موتورهای الکتریکی، تجهیزات نورپردازی، کنترل موتور گرمکنهای برقی، راه اندازی موتور شنت و ایجاد تعامل بین دو فاز در فرایند تولید به کنتاکتورها نیاز خواهیم داشت.
علاوه بر این تجهیزات قیمت اینورتر، قیمت سافت استارتر و انواع قیمت سرج ارستر را می توانید در فراست صنعت مشاهده کنید.